Thế nào là thiếu trách nhiệm để người bị bắt, bị tạm giam, tạm giữ, người đang chấp hành hình phạt tù bỏ trốn? Bị truy cứu trách nhiệm hình sự như thế nào ? Hãy cùng LawKey tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Thế nào là thiếu trách nhiệm để người bị bắt, bị tạm giam, tạm giữ, người đang chấp hành hình phạt tù bỏ trốn ?

Thiếu trách nhiệm để người bị bắt, người bị tạm giam, tạm giữ, người đang chấp hành hình phạt tù trốn là việc người được giao trách nhiệm trực tiếp quản lý, canh gác, áp giải người bị bắt, người bị tạm giữ, tạm giam, người đang chấp hành hình phạt tù mà không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các quy định về quản lý, canh gác, áp giải để người đó trốn.

Dấu hiệu cấu thành tội phạm

Tội thiếu trách nhiệm để người bị bắt, người bị tạm giam, tạm giữ, người đang chấp hành hình phạt tù trốn có những yếu tố cấu thành tội phạm cơ bản như sau:

Chủ thể

Chủ thể tội phạm này là chủ thể đặc biệt, chỉ có những người trực tiếp quản lý, canh gác, dẫn giải người bị giam, giữ mới có thể là chủ thể của tội phạm này.

Những người tham gia việc dẫn giải theo chuyên môn của riêng mình như lái xe chở người bị tạm giam trên đường dẫn giải…mà thiếu trách nhiệm để người bị giam trốn thì không phải chủ thể của tội này, bởi họ không có trách nhiệm trực tiếp trong việc dẫn giải. Họ có thể bị xử phạt hành chính nếu người bị giam trốn chưa gây hậu quả nghiêm trọng và trong trường hợp thật cần thiết, họ có thể bị xử lý về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiệm trọng.

Khách thể

Tội phạm này xâm phạm trực tiếp đến hoạt động bình thường của cơ quan tiến hành tố tụng ; xâm phạm đến các quy định của nhà nước về chế độ giam, giữ, dẫn giải người bị giam, giữ, để người bị giam, giữ trốn gây ảnh hưởng đến kết quả của hoạt động tố tụng như phải đính chỉ điều tra, phải tạm hoãn phiên tòa.

Mặt chủ quan

Đây là tội pham duy nhất trong số các tội xâm phạm hoạt động tư pháp được thực hiện do vô ý.

• Thông thường tội thiếu trách nhiệm để người bị giam trốn được thực hiện dưới dạng vô ý do cẩu thả, tức là trường hợp do cẩu thả mà không thấy trước khả năng gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước. Đó là những trường hợp thiếu sự kiểm tra, đôn đốc hoặc mất cảnh giác trong việc canh gác, dẫn giải, không chấp hành đầy đủ các quy định về canh gác dẫn giải như dẫn giải can phạm mà không khóa tay, bỏ phiên gác,..

• Cũng có 1 số trường hợp tội phạm được thực hiện dưới dạng vô ý vì quá tự tin, tức là trường hợp người phạm tội tuy thấy hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hiểm cho xã hội, nhưng tin rằng hậu quả đó sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được. Đó là những trường hợp do tin tưởng, ỷ lại vào các điều kiện khách quan như cơ sở nhà trại, lực lượng và chế độ canh gác bảo vệ, phương tiện dẫn giải…mà không làm đầy đủ những việc thuộc trách nhiệm của mình vì tin rằng can phạm sẽ không dám bỏ trốn hoặc không thể bỏ trốn được.

• Nếu cố ý để người bị giam bỏ trốn thì không xử lý về tội này. Tùy từng trường hợp, người có hành vi cố ý để người bị giam, giữ trốn có thể bị kết án về tội tha trái pháp luật người bị bắt, người đang bị tạm giữ, tạm giam, người đang chấp hành án phạt tù.

Mặt khách quan

Hành vi khách quan của tội phạm này là hành vi “để người bị giam, giữ trốn” do thiếu trách nhiệm. Hành vi đó có thể biểu hiện như do quá ỷ lại vào các điều kiện khách quan về nơi giam giữ, phương tiện dẫn giải, chế độ canh gác, bảo vệ…mà thiếu sự sâu sát kiểm tra, đôn đốc, thiếu cảnh giác hoặc tin vào lời hứa hẹn của người bị tạm giam, giữ để người đó lợi dụng lòng tin của người trực tiếp canh gác, dẫn giải mà bỏ trốn hay không chấp hành đầy đủ các quy định về chế độ canh gác, dẫn giải.

Hành vi thiếu trách nhiệm để người bị giam, giữ trốn chỉ cấu thành tội phạm khi thỏa mãn đầy đủ các dấu hiệu sau:

• Việc người bị giam, giữ trốn gây hậu quả nghiêm trọng: Hậu quả nghiêm trọng là dấu hiệu bắt buộc để xác định trách nhiệm hình sự của người trực tiếp quản lý, canh gác, dẫn giải người bị tạm giam, giữ để người bị giam, giữ trốn do thiếu trách nhiệm. Hậu quả nghiêm trọng có thể là do người bị giam, giữ trốn mà việc điều tra, giải quyết vụ án bị bế tắc phải mất rất nhiều thời gian để truy nã hay phải huy động lực lượng lớn để vây bắt, người bị giam, giữ bỏ trốn ra ngoài xã hội lại tiếp tục gây án hoặc trả thù người đã tố giác mình, hoặc tác động đến các vụ trốn khác…

• Đối tượng bỏ trốn là người đang bị giam, giữ: Người bị giam, giữ bao gồm: những người đang bị tạm giam theo quyết định tạm giam của cơ quan có thẩm quyền, những người đang chấp hành án phạt tù giam, những người bị bắt để tạm giam đang trên đường dẫn giải, những người bị tạm giữ.

• Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi thiếu trách nhiệm và việc người bị giam bỏ trốn: Hành vi thiếu trách nhiệm với hậu quả nghiêm trọng xảy ra phải có quan hệ nhân quả, người bị giam, giữ trốn gây hậu quả nghiêm trọng nhưng không phải do hành vi thiếu trách nhiệm gây ra mà do những nguyên nhân khách quan khác thì không kết án người có hành vi thiếu trách nhiệm về tội này.

• Thời điểm hoàn thành tội phạm: Hậu quả nghiêm trọng là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm. Vì vậy tội phạm được coi là hoàn thành từ thời điểm xảy ra hậu quả nghiêm trọng do việc người bị giam, giữ bỏ trốn.

Về hình phạt

Tại điều 376 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 quy định về “Tội thiếu trách nhiệm để người bị bắt, người bị tạm giữ, tạm giam, người đang chấp hành án phạt tù trốn” như sau:

Khung 1

1. Người nào được giao trách nhiệm trực tiếp quản lý, canh gác, áp giải người bị bắt, người bị tạm giữ, tạm giam, người đang chấp hành án phạt tù mà không thực hiện hoặc thực hiện không đúng quy định về quản lý, canh gác, áp giải để người thực hiện tội phạm ít nghiêm trọng hoặc tội phạm nghiêm trọng trốn thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Làm vụ án bị tạm đình chỉ;

b) Người bỏ trốn trả thù người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng;

c) Người bỏ trốn tiếp tục thực hiện tội phạm ít nghiêm trọng hoặc tội phạm nghiêm trọng.

Khung 2

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Làm vụ án bị đình chỉ;

b) Người bỏ trốn tiếp tục thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng;

c) Để từ 02 người đến 05 người bỏ trốn;

d) Để người thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng bỏ trốn;

đ) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Khung 3

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:

a) Người bỏ trốn tiếp tục thực hiện tội phạm đặc biệt nghiêm trọng;

b) Để 06 người trở lên bỏ trốn;

c) Để người thực hiện tội phạm đặc biệt nghiêm trọng bỏ trốn.

Ngoài ra người phạm tội còn có thể bị xử phạt bổ sung

4. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

>>Xem thêm: Tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc

Trên đây là bài viết về Tội thiếu trách nhiệm để người bị bắt, bị tạm giam, tạm giữ, người đang chấp hành hình phạt tù bỏ trốn LawKey gửi đến bạn đọc. Hãy liên hệ với LawKey để được Luật sư hỗ trợ nếu bạn cần tư vấn chi tiết hơn hay cần luật sư bảo vệ quyền lợi.