Tranh chấp được giải quyết bằng hòa giả hoặc trọng tài nếu các bên có thỏa thuận.  Như vậy hai phương thức giải quyết tranh chấp bằng hòa giải và trọng tài thương mại có gì khác nhau?

Khái niệm

– Hòa giải

+ Là một quá trình giải quyết tranh chấp mang tính chất riêng tư trong đó hòa giải viên là người thứ ba được chính các bên chấp nhận lựa chọn, giúp các bên tranh chấp đạt được sự thỏa thuận. Hòa giải là hình thức giải quyết tranh chấp thông qua người thứ ba, là người ở giữa đưa ra các đề nghị, đề xuất bằng lời hoặc bằng văn bản, giúp các bên thấy được lợi ích thiết thực trong giải quyết tranh chấp của mình, từ đó các bên có thiện chí, nghĩa vụ và trách nhiệm của mình trong giải quyết tranh chấp.

– Trọng tài thương mại

+ Là phương thức giải quyết tranh chấp do các bên thỏa thuận và được tiến hành theo quy định pháp luật. Trọng tài là phương thức giải quyết tranh chấp trong hoạt động thương mại, được các bên thỏa thuận và được tiến hành theo một trình tự thủ tục tố tụng theo quy chế của trọng tài có thẩm quyền giải quyết tranh chấp thương mại đó

Nguyên tắc

– Hòa giải

+ Tự do ý chí của các bên tranh chấp;

+ Đảm bảo tính khách quan, công bằng, hợp lý, tôn trọng tập quán thương mại trong nước và quốc tế;

+ Chấm dứt hòa giải ngay lập tức nếu không đạt được thỏa thuận hoặc nếu một trong hai bên không muốn tiếp tục hòa giải;

+ Bảo toàn bí mật tài liệu, chứng cứ, ý kiến của các bên và của hòa giải viên trong quá trình hòa giải.

– Trọng tài thương mại

+ Nguyên tắc thỏa thuận;

+ Trọng tài viên hoặc Hội đồng trọng tài sẽ ra một quyết định (phán quyết) sau khi cân nhắc mọi chứng cứ và lập luận của các bên theo quy trình, thủ tục tố tụng nhất định do các bên lựa chọn.

+ Các quyết định và phán quyết trọng tài là chung thẩm và có thể được tòa án công nhận và cho thi hành thông qua một thủ tục tư pháp, do không có bộ máy cưỡng chế thi hành phán quyết riêng của trọng tài (trọng tài là tổ chức phi chính phủ)

Hình thức

– Hòa giải: bao gồm hai hình thức như sau:

+ Hòa giải vụ việc: là phương thức hòa giải mà trong đó việc tổ chức và giám sát do các bên tự quy định không có sự trợ giúp của bất kỳ tổ chức hoặc người hòa giải thứ ba nào;

+ Hòa giải quy chế: do một tổ chức, hoặc một trung tâm hòa giải chuyên nghiệp. Hòa giải quy chế phải tuân theo những quy  tắc hòa giải riêng của tổ chức hòa giải đó

– Trọng tài thương mại

+ Trọng tài vụ việc: là hình thức giải quyết tranh chấp mà trong đó trọng tài tự tiến hành, được thành lập do các bên thỏa thuận trình tự thành lập, nguyên tắc tiến hành giải quyết tranh chấp, lựa chọn trọng tài viên, luật áp dụng cho vụ tranh chấp,thi hành phán quyết của trọng tài, …

+ Trọng tài quy chế (thường trực): là trọng tài hoạt động có quy chế riêng, trong quy chế đó có quy định các nguyên tắc, thủ tục, thẩm quyền xét xử, danh sách trọng tài viên để các bên tranh chấp lựa chọn tham gia hội đồng xét xử.

Điều kiện

– Hòa giải:

+ Hòa giải không thể được tiến hành nếu như không có sự thỏa thuận của các bên tranh chấp. Thỏa thuận này có thể được thể hiện dưới dạng một điều khoản của hợp đồng hoặc một thỏa thuận phụ lục của hợp đồng.

– Trọng tài thương mại:

+ Về nguyên tắc, trọng tài không có thẩm quyền đương nhiên đối với các vụ việc tranh chấp cụ thể, mà chỉ có thẩm quyền khi các bên đương sự thỏa thuận đưa tranh chấp ra giải quyết trước trọng tài, đồng thời tranh chấp này phải nằm trong phạm vi các tranh chấp được pháp luật cho phép giải quyết bằng trọng tài.

+ Hình thức biểu hiện của thỏa thuận trọng tài có thể là một điều khoản thỏa thuận trọng tài trong hợp đồng hoặc bằng một thỏa thuận đưa tranh chấp ra giải quyết trước trọng tài và về hình thức thỏa thuận trọng tài phải được lập thành văn bản theo nghĩa rộng, mọi hình thức khác đều không có giá trị pháp lý.

Hiệu lực thi hành

– Hòa giải

+ Về mặt pháp lý, quyết định của hòa giải viên vụ việc không có tính ràng buộc đối với các bên trong tranh chấp mà chỉ mang tính khuyến nghị, đề xuất do vậy các bên trong tranh chấp có thể tự do áp dụng hoặc khước từ. Tuy nhiên, các bên có thể đưa vào hợp đồng một thỏa thuận ràng buộc bởi đề nghị của hòa giải viên.

– Trọng tài thương mại

+ Để trọng tài có thẩm quyền giải quyết tranh chấp thì trước hết phải có một thỏa thuận trọng tài và thỏa thuận trọng tài này phải có hiệu lực pháp luật. Một thỏa thuận trọng tài  muốn có hiệu lực, trước hết phải tuân thủ pháp luật quốc gia được áp dụng đối với thỏa thuận trọng tài, nếu vi phạm, hậu quả pháp lý xảy ra có thể là quyết định của trọng tài không được thi hành, hoặc công nhận và thi hành ở nước ngoài.

Tính cưỡng chế

– Hòa giải

+ Phải mang biên bản hòa giải thành đến Tòa án và đề nghị công nhận. Khi đó Tòa án sẽ xem xét công nhận hay không công nhận: Nếu công nhận: Được cưỡng chế thi hành; Nếu không công nhận: Sẽ xử lý theo nghĩa vụ hợp đồng.

– Trọng tài thương mại

+ Các quyết định và phán quyết trọng tài là chung thẩm và có thể được tòa án công nhận và cho thi hành thông qua một thủ tục tư pháp, do không có bộ máy cưỡng chế thi hành phán quyết riêng của trọng tài.

>> Xem thêm: Hướng dẫn thực hiện thủ tục yêu cầu Tòa án công nhận kết quả hòa giải thành ngoài Tòa án

Trên đây là tư vấn của LAWKEY về Phân biệt phương thức giải quyết bằng hòa giải và trọng tài thương mại. Để biết thêm thông tin chi tiết, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn.