Hiện nay, có nhiều người dân có nhu cầu trang bị bình xịt hơi cay để phòng vệ trong các trường hợp khẩn cấp, nguy hiểm. Tuy nhiên pháp luật quy định như thế nào về sử dụng bình xịt hơi cay, đối tượng nào được quản lý xử dụng và vi phạm bị xử lý như thế nào.

Có được sở hữu sử dụng bình xịt hơi cay không?

Theo Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2017, Công cụ hỗ trợ là phương tiện, động vật nghiệp vụ được sử dụng để thi hành công vụ, thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nhằm hạn chế, ngăn chặn người có hành vi vi phạm pháp luật chống trả, trốn chạy; bảo vệ người thi hành công vụ, người thực hiện nhiệm vụ bảo vệ hoặc báo hiệu khẩn cấp. Trong đó, phương tiện xịt hơi cay, hơi ngạt, chất độc, chất gây mê, chất gây ngứa là một loại công cụ hỗ trợ.  

Cũng tại Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2017 quy định: Nghiêm cấm cá nhân sở hữu vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ, trừ vũ khí thô sơ là hiện vật để trưng bày, triển lãm, đồ gia bảo.

Như vậy, pháp luật cấm cá nhân mua và sử dụng bình xịt hơi cay. Chỉ những đối tượng được pháp luật cho phép và đáp ứng điều kiện sử dụng pháp luật quy định mới được sử dụng bình xịt hơi cay.

xem thêm: Điều kiện kinh doanh công cụ hỗ trợ

Đối tượng nào được phép sử dụng bình xịt hơi cay

Pháp luật chỉ cho phép một số đối tượng nhất định được trang bị công cụ hỗ trợ trong đó có bình xịt hơi cay. Cụ thể,  tại khoản 1 Điều 55 Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2017 quy định các đối tượng được trang bị công cụ hỗ trợ bao gồm:

• Quân đội nhân dân;
• Dân quân tự vệ;
• Cảnh sát biển;
• Công an nhân dân;
• Cơ yếu;
• Cơ quan điều tra của Viện kiểm sát nhân dân tối cao;
• Cơ quan thi hành án dân sự;
• Kiểm lâm, lực lượng bảo vệ rừng chuyên trách, Kiểm ngư, lực lượng trực tiếp thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành thủy sản;
• Hải quan cửa khẩu, lực lượng chuyên trách chống buôn lậu của Hải quan;
• Đội kiểm tra của lực lượng Quản lý thị trường;
• An ninh hàng không, lực lượng trực tiếp thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành giao thông vận tải;
• Lực lượng bảo vệ cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp; doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ bảo vệ;
• Ban Bảo vệ dân phố;
• Câu lạc bộ, cơ sở đào tạo, huấn luyện thể thao có giấy phép hoạt động thể thao;
• Cơ sở cai nghiện ma túy;
• Các đối tượng khác có nhu cầu trang bị công cụ hỗ trợ thì căn cứ vào tính chất, yêu cầu, nhiệm vụ, Bộ trưởng Bộ Công an quyết định.

Các đối tượng được sử dụng công cụ hỗ trợ khác

Các đối tượng được sử dụng công vụ hỗ trợ khác được quy định tại khoản 1 Điều 3 Thông tư 17/2018/TT-BCA gồm:

• Đơn vị nghiệp vụ thuộc Bộ Công an;
• Trại giam, trại tạm giam;
• Học viện, trường Công an nhân dân; Trung tâm huấn luyện và bồi dưỡng nghiệp vụ Công an nhân dân làm công tác đào tạo, huấn luyện;
• Công an tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây viết gọn là Công an cấp tỉnh);
• Công an huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh;
• Công an xã, phường, thị trấn.

Chỉ những cá nhân, tổ chức thuộc đối tượng nêu trên mới được phép sử dụng bình xịt hơi cay là công cụ hỗ trợ.

Điều kiện, trách nhiệm của người được giao sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ

Người được giao sử dụng công cụ hỗ trợ phải bảo đảm đủ điều kiện sau đây:

• Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
• Có phẩm chất đạo đức tốt, đủ sức khỏe phù hợp với công việc được giao;
• Không đang trong thời gian bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính, bị truy cứu trách nhiệm hình sự; đã được xóa án tích trong trường hợp bị kết tội theo bản án, quyết định của Tòa án;
• Đã qua đào tạo, huấn luyện và được cấp giấy chứng nhận về sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ.

Người được giao sử dụng  công cụ hỗ trợ có trách nhiệm sau đây:

• Sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ đúng mục đích, đúng quy định;
• Khi mang vũ khí, công cụ hỗ trợ phải mang theo giấy chứng nhận, giấy phép sử dụng;
• Bảo quản vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ đúng chế độ, đúng quy trình, bảo đảm an toàn, không để mất, hư hỏng;
• Bàn giao vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ và giấy phép cho người có trách nhiệm quản lý, bảo quản theo đúng quy định sau khi kết thúc nhiệm vụ hoặc hết thời hạn được giao.

Vi phạm quy định sử dụng bình xịt hơi cay bị phạt như thế nào

Căn cứ Nghị định 144/2021/NĐ-CP sử dụng trái phép bình xịt hơi cay sẽ bị phạt như sau:

• Phạt tiền từ 3-5 triệu đồng đối với hành vi mang theo trong người hoặc tàng trữ, cất giấu các loại vũ khí thô sơ, công cụ hỗ trợ hoặc các loại công cụ, phương tiện khác có khả năng sát thương; đồ vật, phương tiện giao thông nhằm mục đích gây rối trật tự công cộng, cố ý gây thương tích cho người khác (điểm b khoản 4 Điều 7).
• Phạt tiền từ 5-10 triệu đồng đối với hành vi tàng trữ, vận chuyển trái phép các loại phế liệu, phế phẩm vũ khí, công cụ hỗ trợ (điểm d khoản 3 Điều 11).
• Phạt tiền từ 5-10 triệu đồng đối với hành vi sử dụng vũ khí, công cụ hỗ trợ mà không có giấy phép (điểm d khoản 3 Điều 11).

Ngoài ra, tùy theo tính chất, mức độ và hậu quả của hành vi vi phạm mà cá nhân sử dụng trái phép bình xịt hơi cay có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 306 Bộ luật Hình sự 2015 về tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép công cụ hỗ trợ.